Tekstilin Geleceği: Akıllı Tekstiller
Tekstil Endüstrisi klasik kullanım alanları olan giyim, ev tekstili
ve döşemelik alanların dışında daha fonksiyonellik gerektiren
alanlarda çığır açmaya devam ediyor. İnsanların ve sistemlerin farklı
alanlardaki ihtiyaçlarının atması, yeni malzeme ve yapılara olan
ihtiyacı da arttırıyor. Teknik tekstillerin ihtiyaç duyulan her alanda
kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşıyor ve artıyor. Teknik tekstillerdeki
bu gelişmeler, tekstil malzeme ve yapılarının farklı alanlardaki
kullanımını da teşvik ediyor. Bulundukları ortam koşullarına göre;
koruma, veri iletişimi, şekil hafızalı, ortama adaptasyon ve sensör
özelliklere sahip tekstillerin kullanımı da artmaya başladı.
Akıllı
tekstiller olarak adlandırılan bu teknolojiler yarının vazgeçilmez
yapıları ve sistemleri olmaya aday.
Akıllı tekstil yapıları günümüzde askeri, sportif, sağlık, koruma ve
benzeri alanlarda yoğun kullanım imkânı bulmaya başlamıştır.
Örneğin askeri bir personelin, nabız kontrolü, vücut ısısı tespiti,
el-kol ve bacak hareketleri izlenebilmekte ve ayrıca giymiş olduğu
askeri elbise ortam şartlarına göre renk değiştirebilmekte veya
vücut ısısına bağlı olarak ısıtma veya soğutma yapabilmektedir.
Tüm bunlar tekstil yapılarına aktüatörler ve sensörler ilave edilerek
gerçekleştirilmektedir.
Günümüzde yaygınlaşmaya başlayan bu
tip tekstil yapıları; Pasif akıllı tekstiller, Aktif akıllı tekstiller ve İleri
akıllı tekstiller olarak üç şekilde sınıflandırılabilmektedir. Pasif Akıllı
tekstillerde, sensör yapılar giysilere akuple edilmekte ve bu sayede
ortam ve vücut koşulları (nem, sıcaklık vs.) tayin edilebilmektedir.
Aktif akıllı tekstiller ise ikinci nesil olarak bilinmekte, bunlar aktüatör
ve sensörlerin kullanımıyla ortamı algılama ve harekete geçirme
üzerine kurgulanmıştır. Bunlara örnek olarak nefes alabilirlik, su
iticilik ve termal düzenleme verilebilir. İleri akıllı tekstiller ise üçüncü
nesil olarak adlandırılmaktadırlar. Bu yapılar, hem aktüatörler
ve hem de sensörler ile ortam algılanmakta ve tekstil yapıları bu
ortama göre kendilerini adapte edebilmektedirler. Bu sayede akıllı
tekstillerin askeri alanda, sağlık alanında, sportif uygulamalarda
ve koruma amaçlı uygulamalarda geniş bir kullanım alanı bulması
beklenmektedir.
Bu durum tekstil endüstrisini çok disiplinli bir alan haline getirmeye
başlamıştır. Akıllı tekstil uygulamalarında kullanılan iletken
elyaflar için malzeme mühendisliği ve kimya mühendisliği, sensör
ve aktüatör teknolojileri ile ilgili olarak elektrik ve elektronik
mühendisliği, veri transferi için yazılım ve sinyal işleme mühendisliği,
tıbbi sorunlara çözümler için tıp doktorları ile ortak disiplinler arası
çalışma yapma zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla gelecekte
akıllı tekstillerin yoğun kullanımda olacağı, tekstil Ar-Ge alanının
tamamen disiplinler arası bir alan olacağı açıktır.
Kaynak: Prof.Dr. İsmail USTA / Uluslararası Nonwoven Teknik Tekstil Teknoloji Dergisi Sayı:66
