MVS (Vortex) İplik Eğirme Prensibi

Yeni sistemler içerisinde Vortex iplik eğirme, getirdiği bazı avantajlar yönüyle ön plana çıkmaktadır. Sistem, hava-jetli eğirme prensibiyle çalışsa da, iplik oluşumunda sarım lifleri bakımından hava-jetli eğirmeden farklıdır. Hava-jetli eğirme daha çok sentetik ve karışımlarında iyi performans göstermektedir ve % 100 pamuk için pek uygun değildir. Hava-jetli eğirmenin yeni bir uyarlaması olarak karşımıza çıkan vortex eğirme sistemi, sentetik lif ve karışımları ile birlikte % 100 pamuk çalışmaya da uygun hale getirilmiştir.

MVS eğirme sisteminde liflerin bağlanması ve bu amaçla kullanılan eğirme jeti şematik olarak gösterilmiştir. Hava jetli sistemlerin yeni bir uyarlaması olarak değerlendirilebilecek Vortex İplik Eğirme Sistemi (MVS), Murata firması tarafından geliştirilmiş ve ilk olarak 1997 yılında Osaka Uluslararası Tekstil Makineleri Fuarı’nda sergilenmiştir. Sistemde, %100 pamuk, %100 sentetik ve pamuk/sentetik karışımları ile iplik eğirmenin mümkün olacağı gösterilmiştir. Sistemin ürettiği ipliğin numara aralığı Ne15–60 şeklinde önerilmektedir.

Sisteme cer şeridi beslenerek, 4 silindirli ve apronlu çekim ünitesinden geçirilmektedir. Burada ana çekim 12–125 arası, toplam çekim ise üretim hızına ve üretim durumuna göre 35–300 arasında ayarlanabilmektedir. Sistemin eğirme hızı 240–450 m/dk arası, bir makine üzerinde yer alan iğ sayısı ise 16–80 arası değişebilmektedir. Hammadde cer şeridi formunda, kovalarla beslenmektedir. Sistemde, Murata Hava Jetli Eğirme (MJS) sisteminden farklı olarak, ters yönde dönen iki adet hava jeti yerine, farklı bir yapıda tek bir jet kullanılmaktadır. Burada kullanılan jette yapılan değişikliğin temelinde, bükümsüz merkez liflerinin üzerine sarım yapan liflerin sayısının ve sarım uzunluğunun arttırılabilmesi fikri yatmaktadır.

Sistemin eğirme prensibi, çekim sisteminden çıkan lifler, içerisinde yüksek hızlı hava girdabının oluşturulduğu jetin girişinde bulunan spiral açıklığa doğru emilir ve gergin bir pozisyon alırlar. Bu şekilde bir ucu jetteki spiral açıklıktan içeri giren liflerin diğer açık olan uçları hava girdabı sayesinde içi oyuk iğ etrafında döndürülürler. Döndürülen bu lifler jetin içinde sıkı bir yapıda bulunan lifler etrafına sarılırlar ve böylece oluşan iplik jet içerisinden aşağıya doğru çekilir. Sarım liflerinin yüzdesi o kadar fazladır ki, bükümsüz merkez lifleri neredeyse tamamen kaplanmakta ve iplik içerisindeki lif yerleşimi çok iyi olmaktadır. Bu sebeple vortex ipliklerin görünüşleri ring ipliklerine benzetilmektedir.

Diğer sistemlerde olduğu gibi MVS sisteminde de farklı iplik yapıları elde etmek üzere çalışmalar yürütülmektedir. Bu çalışmalardan bir tanesi, önceden eğrilmiş renkli iplikleri sisteme besleyerek bunların ştapel liflerle sarılması esasına dayanmaktadır. Bu şekilde iplik boyunca renk efekti oluşturmak mümkündür (Splash iplik). MVS sistemi ile filament ya da elastan içerikli özlü (core) iplikler üretmek de mümkün olmaktadır. Bu yönde de bir seri çalışma yürütülmektedir.

Hava Jetli İpliklerin Özellikleri

*Uzunlukları boyunca değişen bir yapıya sahiptirler ve temel olarak yalancı bükümlüdürler.

*İplikler oldukça serttir.

* Kısa lifler kullanıldığında lifler arasında sürtünme meydana gelmesi mümkün değildir.

* Az parlak ve az tüylüdür.

* Bu iplikler daha fazla haşıl aldıkları için haşıl konsantrasyonunun düşük tutulması gerekir.

* Serbest haldeyken kendi üzerine bükülme eğiliminin az olması nedeniyle örgü mamullerde rahatlıkla kullanılabilirler. Örgü yüzeylerde düzgün bir görünümleri vardır.

* Boncuklaşma özellikleri çok azdır.

* Yıkama ve kullanıma karşı iyi bir dayanım gösterirler.

* Daha düzgün ve hava geçirgenliği daha iyidir.

* MJS iplikteki bükümsüz yapı kumaştaki farklı çekme problemlerini azaltır.

* Nem emme kabiliyeti yüksek olduğundan çabuk kururlar.

Poplin, basmalık, iş elbiseliği, nevresimlik, saten, tişört, ceketlik kumaşlar yapılmaktadır. Pardösülük gibi sıkı dokunmuş kumaşlarda kullanıldığında iyi bir hava geçirgenliği sağlar. İpliğin yapısından dolayı örgü yüzeylerde iyi bir düzgünlük sağlanmaktadır. Bu ipliklerin boncuklanma özellikleri de yıkamaya ve kurulanmaya karşı iyi bir dayanım gösterirler.