Sentetik Liflerin Uzun Elyaf İplikçiliğinde İşlenmesi 2.Bölüm

Finisör

Lif sürtünme katsayısındaki farklılıklarda finisör veya fitilde verilecek büküm miktarını etkiler. Yünde çalışılan değerlerden daha düşük büküm değerleriyle çalışılabilir ve bu noktada ayrıca ekonomik bir avantajdır.

Son kullanım alanına bağlı olarak eğirme ve katlamada da farklı büküm katsayıları uygulanabilir. Bu değerler liften life değişiklik gösterebilir. Çünkü iplik aşamasında sadece teknik sınırlamalar düşünülerek büküm verilmez, bu aşamada mukavemetin yanı sıra görünüm, parlaklık ve tutum gibi birçok faktör daha devreye girecektir.

Eğirme

Genellikle çalışılan sentetik lif özelliklerini şu şekilde özetleyebiliriz.

Kamgarn ve yarı kamgarn sistemlerinde 3,33 dtex lif inceliği ve 60-150 mm arası liflerle; Nm1 ve daha ince halı iplikleri, Nm3-28 el örgü iplikleri, Nm18-100 makine örgü ve dokuma iplikleri üretilmektedir.

Strayhgarn’da ise 30-80 mm sentetiklerle Nm4-20 arası iplikler üretilmektedir.

Polyester lifleri daha geniş bir çerçevede üretilmektedir.

Strayhgarn teknolojisi için 40-60 mm lif uzunluğu ve 3,3-1,3 dtex incelikte;

Kamgarn teknolojisi için 100-120 mm uzunluk ve 3,3-6,7 dtex incelikte;

Halı ipliği tipler içinde 120-150 mm uzunluk ve 6,7-20 dtex incelikte lifler üretilmektedir.

Akrilik lifleri ise uzun lif iplikçiliğinde orta numara iplik eğrilmesinde uygundur. En yaygın olarak kullanılan harman 60/40(Büzülmeyen/Büzülen) 3,4,6,8,10 denye kalınlığındaki ve 80-100 mmm uzunluğundaki %100 akrilik liflerinden oluşturulan harmandır.

%100 akrilik liflerinden hacimli örme iplikleri ticari olarak Nm3,5,8,10,20,30,36,40,48,60 numarada üretilir. Takip eden işlem basamaklarında tek katlı veya çok katlı olarak kullanılırlar.

Eğirme için uzun lif iplikçiliğine uygun klasik ring veya kompakt sistemler kullanılabilir.

Ring için uygun çekim değerleri 1,13 standart ön çekim olmakla birlikte, toplam çekim yün-sentetik karışımlarda 17-28, sentetiklerde ise 20-50 arasında değişmektedir.

Eğirme sistemindeki yenilikler baktığımızda Oerlikon ve Suessen firmalarının makineleri dikkat çekmektedir.

Örneğin; Oerlikon firmasının Zinser 451 s kanca iğle iplik eğirme makinesi kamgarn iplik eğirme için üretilmiştir. Çok uzun zamandan beri strayhgarn iplik eğirme sisteminde kullanılmakta olan kanca iğ sistemi kamgarn iplik teknolojisi içinde kullanılmıştır. Kanca iğle eğirmede iplik balonu ipliğin kancaya birkaç kez dolanmasıyla kısaltılmaktadır. Balon küçültmeli eğirme sayesinde makinedeki iplik gerginlikleri belirgin oranda azalmaktadır. Bu da makinede iğ devri sabit tutulduğunda iplik kopuşlannda azalma sağlamaktadır. Zinser 451 sC3 ise kompakt ve kanca iğle eğirme makinesi kamgam iplikçiliğinde kompakt eğirme ile balon küçültmeli eğirmenin kombinasyonudur. Böylece iplik eğirme üçgensiz ve balon küçültmeli eğirme yöntemi ile verimlilik artışı amaçlanmıştır.

Suessen firmasının ise Fiomax 2000 ve paralel iplik eğirme sistemi Parafil 2000 iplik makineleri örnek verilebilir.

Fiomax Nm10-100 iplik aralığında iplik üretimi için kullanılır. Core-yarn sistemle elastik liflerin beraber birleşmesi mümkün olduğu gibi, kanca-parmak iğlerin kullanımı ile de iplik kopuşlarında azalma sağlanmıştır. Ayrıca Fiomax E2 Suessen kompakt sisteminin ilave edilmiş biçimidir.

Parafil 2000 ise duvardan duvara halı üretiminde kullanılan uzun ştapelli iplik üretimi için kullanılmaktadır. Parafil 1000 modeli ile, 60mm’ye kadar olan lifleri, Parafil 2000 modeliyle de 60mm’den 220mm’ye kadar olan lifleri Nm2-40 iplik aralığında üretebilmektedir. 200m/dak max. Çıkış hızına ve 35000 d/dak iğ devrine sahip bu makineye bant,fitil veya filamentler beslenebilir.