Serim Makinelerindeki Yeni Teknolojiler

Serim makinelerinin işlevleri ve nitelikleri son yıllarda artma eğilimi gösteriyor. Halen üç metre genişliğe kadar olan kumaşları serebilen, her katın sonunda kumaşı düzgünce kesen ve katları birbiri üzerine denk getiren, tümünün kumaş yönünü havları belirli bir yöne doğru yatacak şekilde aşağı ya da yukarı baktıran ve gerilimsiz olarak serimi yapan, 80 kilogramdan 675 kilograma kadar ağırlıkları taşıyabilen, dakikada 100 metreden fazla kumaş yayabilen ve katları 25 santimetre yüksekliğe kadar serebilen makineler üretiliyor.

Serim makinesi nedir, nasıl çalışır?

Serim makineleri, serme işlemini gerçekleştiren makinelerdir. En basit serim sisteminde kumaş rulosu bir kumaş açıcısına basitçe takılır. Bu açıcı genellikle silindirik taşıyıcılar üzerindeki metal bir şafttan oluşur. Makasla ilk geliştirilen serim makinesi basitçe aşağı yukarı masa üzerinde işler ve baş ile sona doğru bir kıvrılma sağlamak amacıyla yivler içinde oturtulmuş çubuklar vardır. Bu yöntem nispeten basit bir serim yöntemi de olsa zamandan tasarruf sağlar. Daha sonraki gelişmelerde ortaya çıkan, halen oldukça fazla kullanılan cihazda çıkıntı kolları vasıtasıyla serimi sabit olarak tutan tutucu sistemine bir de geri dönüşü sağlayan tertibat konulmuştur. Bu sistemin kısıtlayıcı yanı materyale bir gerilim vermesidir. Daha sonraki gelişmelerle bu sistemlerde gerilimlerin azaltılmasına çalışılmıştır.

Otomatik top yükleme

Artık günümüzde üç metre enindeki kumaşları serebilen, her katın sonunda kumaşı düzgünce kesen ve katları birbiri üzerine denk getiren, tümünün kumaş yönünü havları belirli bir yöne doğru yatacak şekilde aşağı ya da yukarı baktıran ve gerilimsiz olarak serimi yapan serim makineleri var. Bu makineler kumaşın bir kenarında çakışma olacak şekilde serim yapar. Bu da fotosel yardımı ile sağlanır. Fotoselde ışık yardımı ile kontrol yapılır. Kumaş katı atıldığında eğer eni darsa karşı tarafa ışık geçer ve alınan uyarıyla top sağa sola hareket ettirilerek kumaş normal pozisyonunda serilmeye devam edilir. Böylece kontak kapanır. Bazı fotosellerde kumaşın içindeki bir çizgi ile kontrol ettirilebilir. Serim işleminde pastal sonuna gelindiğinde otomatik kesim yapılır. Arabada bulunan sayaç yardımı ile kaç kat atıldığı bilinir. Zikzak serim tertibatı ile daha hızlı kat atılır. Çünkü araba hem giderken hem de gelirken serim yapar. Yüz yüze serim için top çevirme tertibatı kullanılır. Otomatik kumaş aktarma ve takma tertibatı, desen yönü fazla önemli olmayan kumaşlarda kullanılır. Çift taraflı tahrik mekanizması; ağır ve eni geniş kumaşların seriminde kullanılır. İşçi taşıma düzeni, serim yapılırken işçinin de beraber gidip geldiği kısımdır. Makine hızlı hareket ettiği için hatalı yerde makineyi durdurup kumaşı keser, işarete kadar gelerek bindirme yapar. Hız ayarlama mekanizması; elektrik motoru sayesinde makineyi durmadan önce yavaşlatır. Otomatik top yükleme tertibatı vardır. Kareli desenli kumaşları düzenleme tertibatı, pek randımanlı değildir. Bir de özellikle örgü yüzeylerde çalışılacağı zaman gerekli olan hem top serebilen hem de yığma kumaş serebilen sistemler vardır. Ayrıca tüp halinde kumaşları da serebilen özel makineler de bulunmaktadır.

Döner tezgâhlı serim makineleri

Elle kontrol edilen, yarı otomatik ve otomatik makineler döner tezgâh sistemleri ile donatılabilir. Bir serim makinesindeki döner tezgâh sistemi, kumaş topunun serim üzerinde yatay yönde dönmesini sağlayan bir bağlantı dizisidir. Bu, serim üzerinde her bir gidişte tek yüzlü serimin gerçekleştirilmesini sağlar. Döner tezgâh bir katın sonunda yatay olarak 180 derece döndürüldüğünde, kumaş topu, bir önceki uca giderken tek yüzlü serim gerçekleşir. Yüz yüze tek yönlü şardonlanmış kumaşlarda, serim üzerindeki her bir gidişte bir kat serimi gerçekleştirilecek şekilde serilmesi için çift kollu parçalara gereksinme duyulur. Bu parçalar yani ekstra platform ya da kumaş topu çubuğu, makinenin aynı anda iki ya da daha fazla kumaş topunu tutmasını sağlar. Yüz yüze tek yönlü serimde, kumaş topları, çok kumaş topu çubuklu ya da kumaş topu kollu bir serim makinesine monte edilirler. Kumaş topları ön yüzleri birbirine bakacak şekilde takılır. Kumaş katlan her kumaş topundan değişmeli olarak serilir, böylece yüz yüze tek yönlü serim elde edilir. Çok kumaş toplu çubuklar ve kumaş topu kolu parçaları, sandviç serimi ya da birbiri ardına yapılan serimin gerçekleştirilmesini de sağlar. Sandviç serimi giysinin astarının, orta astarının ve dış kumaşının bir tek işlemde serimin-den oluşur. Birbiri ardına yapılan serim ise astar ve iç astar gibi iki kumaşın seriminden oluşur. Elle kontrol edilen döner tezgâhlı serim makineleri ve aynı zamanda yarı otomatik ve otomatik serim makineleri, bazı serim tiplerinde, serim makinelerinin iki pozitif gidiş hareketi yapmasını yani iki katın serim üzerine dizilmesi sağlar. Döner tezgâhlı serim makineleri gidiş dönüş hareketli bir serimde sadece bir tek pozitif gidiş hareketi ile yüz yüze şardonlu tek yönlü serimi gerçekleştirirler. Döner tezgâha sahip olmayan bir serim makinesi, bir serim gidiş dönüş hareketinde sadece bir pozitif tek yüzlü kumaş katını ya da bir yönlü kumaş katının serimini gerçekleştirir. Tüm döner tezgâhlı serim makinelerinde kumaş kalından kumaş katına iş döngüleri, elle işletilen hareketli makinelerde iki şekilde gerçekleşir.

Hareketli serim makineleri

Bu makineler kumaşı serimin bir uçundan öbür ucuna taşıyarak her seferinde serimin üzerine bir kumaş katı bırakır. Sabit ya da hareketli tüm serim metotları, her metotta var olan belirli iş elemanlarına sahiptir. Bir serim metodu çalışmasında kumaş topundan kumaş topuna ve kumaş kalından kumaş katma olmak üzere bir çift iş döngüsüne sahiptir. Kumaş kalından kumaş katma olan iş döngüsü, serim ekipmanı için aşağıdaki temel iş elemanlarına sahiptir: Kumaş topunun alımı ve monte edilmesi, kumaşın en uç konuma kadar getirilmesi, kumaşın serimin ucuna ağırlık ve tespit çivisi ile ya da bunlar olmadan yerleştirilmesi, kumaş kalının dizimi, kumaş kalının kumaş topunun yanından kesilmesi (uca ağırlık yerleştirilebilir ya da yerleştirilmeden bırakılabilir). 2,3, 4, 5'in tüm kumaş topu serilene kadar tekrar edilmesi, kat sayısının kontrol edilmesi ve verilerin kayda geçirilmesi. Seyyar bir makinenin bu fonksiyonları yapmak için başlıca elemanları bir çerçeve veya araba, masanın kenarındaki kılavuz rayları üzerinde hareket eden tekerlekler, kumaş destekleyici ve kumaşın doğru biçimde sağılmasına yardımcı olan kılavuz düzenidir. En basit modellerinde ise kumaşın serbest ucunu serimin sonu ile aynı hizada tutturur, yayıcıyı öbür uca doğru iter, kumaşı o uç ile hizalı olarak keser, ondan sonraki katın başlangıcına tutturur, yayıcıyı öbüruca doğru ilerlerve böylece serim devam eder. Serim makineleri daha modern hale geldikçe arabayı sürmek için bir motora, üzerinde işçinin ilerlediği bir platforma, kumaşın ucunu yerinde tutmak için otomatik kavrayıcıları bulunan kumaş kesici düzene, kumaş kontrol ışığına, kat sayacına, gerici çubuklara, yüzey hizalama çubuğuna, fotoelektrik kenar kılavuzu ile çalıştırılan bir hizalama düzenine, turnike ve yayılmakta olan kumaştaki gerginliği azaltmak veya düzenlemek için hareket hızı ile senkronize edilmiş kumaş desteğinde direkt bir tahrik düzenine sahip olabilirler. Alternatif olarak, yayıcıda her katı pozitif olarak yerleştiren rulolu besleyici ve gerginliği elimine etmek ve kenar hizalamanın hassasiyetini artırmak için kumaş topundan kumaşı besleyen bir düzen bulunabilir. Serme makinesinin serimin tüm genişliğince hareket edebilen bir kılıf içinde bulunan yuvarlak bir bıçak şeklinde otomatik bir uç kesicisi de bulunabilir. Benzer uç kesiciler yayma makinesinden bağımsız olarak da bulunabilirler.

Özel frenleme düzeni

Serim makinelerinin spesifikasyonlarının üst sınırları son yıllarda artma eğilimi göstermiştir. Halen 3 metre genişliğe kadar olan kumaşları serebilen, 80 kilogramdan 675 kilograma kadar ağırlıkları taşıyabilen, dakikada 100 metreden fazla kumaş yayabilen ve katları 25 santimetre yüksekliğe kadar serebilen makineler vardır. Ağır kumaşları seren makineler genellikle özel frenleme düzenleri olan otomatik makinelerdir. Serim makinesi bir yönde giderken kumaşı serer ve geri dönüşünde sonraki katı sermek için kumaşı sermeden dönerse, bu dönüş geçişine "ölü dönüş" denir. Birçok serim makinesi ölü dönüş yaparken çok daha hızlı hareket eder. Mikro işlem kontrollerinin ortaya çıkması serim makinelerinde daha otomatik fonksiyonlar geliştirilmesine olanak sağladı. Örneğin, serim makinesi önceden saptanmış olan kumaş katı sayışma ayarlanabilir ve bu seçilmiş kumaş sayışı kata geldiğinde veya bir kumaş topunun sonuna gelindiğinde işitilebilir bir ses çıkarır. Serim boyunun sona erdiği her iki uçta, serim makinesinin serim boyuna kadar kumaş atabileceği mesafe ayarlanarak makinenin hareket ettiği raylara mandallar yerleştirilerek makinenin gereksiz hareketi önlenmiş olur. Otomatik döner tabla düzeni normal olarak yüz yüze yayılan fitilli kadifelerin bile otomatik olarak yayılmasına imkân verir. Robotlu serme makinesinde yayıcı düzen masanın sonunda kendi kendine kaldırıcı bir düzene geri döner, boş merkezi çubuğu kaldırıcıya transfer eder, o da ondan sonraki kumaş topunu yayıcıya ilerletir. Makine istenen kumaş katına erişilinceye kadar bu işlemi tekrarlar. Bu metotta önceden saptanmış olan hataların ve kumaşa verilen zararların otomatik olarak sezilmesi şarttır.

Encoder sistemi ile hassas metraj ölçümü

KMS Bilişim Teknolojisi ve Tekstil Makineleri San. Tic. Ltd. Şti, kesimhaneye yönelik konfeksiyon makineleri (Tam Otomatik Kumaş Serim Makineleri, Kumaş Kontrol ve Metraj Ölçüm Makineleri, Tela Yapıştırma ve Laminasyon Presleri, Hızar, Pastalbaşı Kesim Makinesi gibi) ve model-haneye yönelik bilgisayarlı kalıp hazırlama, serileme, pastal yerleştirme ve çizim sistemi ve plot-terları üretiyor. Tasarım ve üretimini yaptığı tüm ürünlerde Türkiye'de ilk olan ve yüksek teknoloji seviyesini kendi bünyesindeki yoğun bilgisayar ve elektronik teknolojileri kullanımı ile koruyan KMS, böylece yüksek standartlarını, her an rekabet edebilir fiyatlarla kendi markası ile Türkiye'de ve dünyada üreticilerin hizmetine sunuyor. Farklı fiziksel özelliklere sahip kumaşların (esnek, çok esnek, kaygan, kalın, sert) yüksek verimlilikle problemsiz olarak serilmesini sağlayan, kolay kullanımlı, seri çalışan serim makinelerinde kullanılacak kumaş, açık en, top halinde, yığma balya (dekatür) olabilir.

KMS tarafından üretilen serim makinelerinin bazı özellikleri: Fotosel ile kenar hizalama (+/- 2 mm hassasiyet), robotik tabanlı gelişmiş elektronik otomasyon, çoklu pastal programlı otomatik serim, Encoder sistemi ile hassas metraj ölçümü, her kat sonunda otomatik kesim, sessiz ve titreşimsiz çalışma, sat sonlarında kumaş tipine bağlı olarak +/- 5 mm hassasiyet, esnek kumaşların sorunsuz serimi için geliştirilmiş özel elektro-mekanik mekanizmalar, kumaş kırışıklıklarını gidermeye yardımcı olan mekanik ve elektronik mekanizmalar, CE standardına ve 20 yıllık ihracat tecrübesine uygun tavizsiz yüksek kalite, değişik türdeki kumaşların serimi için geliştirilen özel tasarımlar (zig-zag serim aparatı, yüz yüze serimler için 360 derece rotasyonlu kumaş haznesi, tüp kumaşlar için çizgi merkezleme aparatı, kumaşın arka yüzündeki hataların görülebilmesi için ışıklı pano, hızlı top değişimini sağlayan tahrikli özel kumaş haznesi gibi). Özel mekanizmaların bir kısmı sınai mülkiyet hakları ile korunuyor.

Alser Makine, 2000 yılından itibaren Türk tekstil sanayisine hizmet veriyor. Ürünler, her türlü ihtiyaca cevap verebilecek şekilde üretiliyor. Firmanın Full Otomatik Açık En Kumaş Serim Makinesi Aps 1 P, her türlü dokuma ve örme kumaşların serimi için tasarlanmış. Makinenin, konveyör bantlı kumaş besleme sistemi sayesinde istenilen tansiyonda serim imkânı, otomatik tansiyon kontrolü ile her çeşit kumaşı serebilme imkânı, serim esnasında tek tuşla kumaş düzeltme, istenilen yerde durup geri hareketle defolu parça kesebilme, kumaşı geri sa-rabilme özelliği, PLC sistem, kullanımı kolay Türkçe dokunmatik kumanda ekranı, basit ekran menüleri, arıza uyarı sistemi, programlanabilir pastal boyu ve kat sayısı, kat sayısı veya kumaş bitince otomatik durma, tek yön kumaş serimde dönüşlerde maksimum hızda dönüş yapabilme özelliği, otomatik pastal yükseklik ayarı, elektronik fotoselli yan kenar düzgünlük ayarı, kesim aparatı ile tek yön kumaş serimi, zikzak aparatında kumaş kesebilme imkânı, zikzak aparatı kullanılarak kesimsiz zikzak kumaş serimi, ters sarımlı top kumaşları serebilme özelliği, emniyetli operatör platformu, Encoder sistemi ile hassas uzunluk kontrolü, açık en sallama kumaş serebilme özelliği, dört tekerden tahrik sistemi, tek kullanıcı ile hızlı kaliteli düzgün her katı aynı standartta serebilme imkânı, emniyet sensörleri ile emniyetli kullanım, hareket kolu ile ileri geri hareket ve hızını manuel olarak ayarlayan sistem, düşük enerji kullanımı ve bakımı, opsiyonel parçaları ile tüp kumaş se-rebilme imkânı, transfer masası ile birden fazla masada kullanılabilme özelliği gibi birçok farklı özelliği var. Her türlü dokuma ve örme kumaşlar için tasarlanmış Yarı Otomatik Açık En Kumaş Serim Makinesi Aps 5 P'nin özellikleri ise şöyle: Konveyör bantlı kumaş besleme sistemi sayesinde istenilen tansiyonda serim imkânı, otomatik tansiyon kontrolü ile her çeşit kumaşı serebilme imkânı, serim esnasında tek tuşla kumaş düzeltme, istenilen yerde durup geri hareketle defolu parça kesebilme, kumaşı geri sarabilme özelliği, kullanımı kolay Türkçe dokunmatik kumanda ekranı, basit ekran menüleri, otomatik pastal yükseklik ayarı, elektronik fotoselli yan kenar düzgünlük ayarı, kesim aparatı ile tek yön kumaş serimi, zikzak aparatında kumaş kesebilme imkânı, zikzak aparatı kullanılarak kesimsiz zikzak kumaş serimi.

Zikzak serim seçeneği

Efe Makina Full Otomatik Serim Makinesi'nin özellikleri şöyle: Bilgisayar programlı, tam otomatik, her cins kumaş serim özelliği, otomatik kumaş açıcı sistemi ile tansiyonsuz serim, kumaş serme ve toplama özelliği, Direct drive sistemi ile kolay kullanım, dokunmatik panel, fotosel kontrolü ile düzgün bir yan duvar oluşumu, istenilen pastal uzunluğu ve kat adedinde seri. Teknik özellikleri ise şöyle: Maksimum serim yüksekliği 250 milimetre. Maksimum kumaş serim çapı 550 milimetre. Maksimum ağırlık 300 kg. Voltaj 220-240V / AC 50 HZ. Firmanın Manuel Serim Makinesi ise, ister rolik ister sallama kumaş serim özelliğine sahip. Sadece bir personel ile hızlı seri ekonomik kumaş serimi yapılabiliyor. İstendiğinde serim esnasında kesim ya da zikzak serim seçeneği var. Elektronik tansiyon sistemi ile kolay kullanım imkânı bulunuyor. Özel dokunmatik panel ile kolay kullanım ve serilen her kat kumaşın ekranda sayılması imkânı mevcut. Fotosel kontrolü ile düzgün bir yan duvar oluşumu var ve micro-proccessor kontrol sağlanabiliyor. Teknik özellikleri ise şöyle: Maksimum serim yüksekliği 250 milimetre. Maksimum kumaş serim çapı 500 milimetre. Maksimum ağırlık ise 200 kg. Voltaj 220-240V / AC 50 HZ.

Debriyaj sistemi

TETAŞ A.Ş., 1982 yılında konfeksiyon makineleri sektörüne hizmet vermek amacı ile İstanbul'da kuruldu. Bugün tekstil makineleri, ayakkabı makineleri, etiket makineleri ve yedek parça sektöründe de faaliyet gösteren TETAŞ A.Ş., teknik servis hizmetini de bünyesine katarak 295 personeli, 6 şubesi, 4 temsilciliği ve yaygın satış sonrası servisi ile topluluğun diğer firmalarının lokomotifi. TETAŞ As 200tt -Döner Tablalı Otomatik Serim Makinesi, özellikle kadife ve gabardin gibi havlı yönlü kumaşların kapaklı pastal seriminin otomatik olarak yapılabilmesi için geliştirilmiş. AS100E -Otomatik Kumaş Serim Makinesi Touch Screen (Dokunmatik Kumanda Paneli), istenen serim programlaması için çalışmayı kolaylaştırır. Her tipteki dokuma kumaşlar için uygundur. Nevresim ve ev tekstil için geniş en varyasyonları bulunuyor. Poplin, nevresim, ev tekstili ve dış giyimde kullanılan dokuma ve örme kumaşları serim imkânı sunuyor. AS100 -Yarı Otomatik Serim Makinesi, her tip dokuma/örme kumaş rulo/dekatür/ tüp sarım şekilleri için gerekli programlar ile desteklenmiş. Kullanımı oldukça kolay, aparat değişimi hızlı ve pratik. Nevresim ve ev tekstili için geniş en varyasyonları bulunuyor. TS100E -Otomatik Tüp Kumaş Serim Makinesi, PLC sistemi ile istenilen metrajda tüp kumaşı otomatik serim olanağı sunuyor. TS100 -Tüp Kumaş Serim Makinesi, tek kişi ile hızlı ve düzgün serim imkânı sağlıyor. Sağlam ve ergonomik tasarıma sahip. Mekanik pastal yükseklik ayarı ve tansiyon kontrolü var. Mekanik ayarlanabilen pastal boyu ve katsayısı 25 cm'den 120 cm'ye kadar ayarlanabilen serim eni mevcut. Serimde kolaylık sağlayabilen debriyaj sistemine sahip. Transfer masasıyla birden fazla masada kullanabilme ve dekatür veya tüp kumaştan serim yapabilme özelliği var. TS100BS -Body Size Tüp Serim Makinesi, tek kişiyle hızlı ve düzgün serim yapabiliyor. Sağlam ve ergonomik tasarıma sahip. Tüp kumaş yan ütü çizgisini merkezleme özelliği var. Mekanik pastal yükseklik ayarı, tansiyon kontrolü var. Mekanik ayarlanabilir pastal boyu ve katsayısı 25 santimetreden 120 santimetreye kadar ayarlanabilir serim enine sahip. Serimde kolaylık sağlayan debriyaj sistemi, transfer masasıyla birden fazla masada kullanabilme ve dekatür veya tüp kumaştan serim yapabilme özelliği de makinenin diğer özellikleri arasında sayılabilir.

Bir personel ile hızlı serim imkânı

Kortaş Makine Açık En Otomatik Serim Makinesi, özel bilgisayar programlı, kat sayısı, pastal boyu, hız ve tansiyon serimi imkânına sahip. PLC sistem, arıza halinde ekran ikazı özelliği var. Dört tekerlekten tahrik özelliği, operatör platformu, otomatik açılır sepet sistemi ile kolay yükleme, tek kişi ile hızlı ve düzgün serim, tek yön serim yapabilme, zikzak aparatı ile ister kesimli ister kesimsiz serim yapabilme, fotosel kontrolü ile düzgün kenar elde etme, pastal yüksekliğine göre otomatik kalkan kesim ünitesi, kumaş boşaltma ve geri sarma özelliği, serim esnasında tek bir tuş ile kırışıklıkları giderebilme, üç noktadan destekli kumaş boşaltım ünitesi ile yüzde 100 tansiyonsuz serim, elektronik tansiyon sistemi ile istenilen gerginlikte kumaş serme, emniyet fotoseli, hızlı ve sessiz kesim aparatı ise makinenin diğer özellikleri arasında yer alıyor. Kortaş Manuel Dekatür Serim Makinesi, bir personel ile hızlı serim imkânı sağlıyor. Serim sırasında otomatik kalkan silindir sistemi var. 30 cm ile 125 cm aralığında özel kasnaklar ile serim yapılabiliyor. İstenilen her masaya uygulanabiliyor.

Kaynak: Tekstil İşveren